Göz Hastalıklarında Kök Hücre Tedavisi: Tavuk Karası ve Optik Sinir Atrofisi

İstanbul Küçükçekmece’de bulunan Biruni Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi, kök hücre tedavisinde bilimsel veriler ışığında, etik ve hasta odaklı bir yaklaşımla hizmet vermektedir. Deneyimli göz hastalıkları uzmanlarımız, hastalığınıza özel değerlendirme yaparak, kök hücre gibi yenilikçi yöntemlerle tedavi planınızı oluşturmaktadır.

Retinitis Pigmentosa (Tavuk Karası) Nedir?

Retinitis pigmentosa (tavuk karası), genetik geçişli bir retina dejenerasyonudur. Retina, gözün arka kısmında yer alır ve ışığı algılayan fotoreseptör hücrelerden oluşur. Tavuk karasında, bu hücreler zaman içerisinde hasar görmeye başlar ve işlevlerini kaybeder.

Retinitis pigmentosa, gece körlüğü ile başlar ve ilerleyen evrelerde ‘tünel görme’ olarak da bilinen periferik görme kaybına yol açar. Günümüzde kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Ancak, yenilikçi kök hücre tedavisinin umut verici sonuçlar ortaya koyduğu bilinmektedir.

Optik Sinir Atrofisi Nedir?

Optik sinir atrofisi, gözden beyne giden görme sinirinin (nervus optikus) hasar görmesiyle oluşur. Görme siniri, retina tarafından algılanan görsel bilgileri beyne iletir. Bu sinirin herhangi bir nedenle zedelenmesi, görme kaybıyla sonuçlanabilir.

Hastalığın belirtileri arasında görme netliğinde azalma, renklerde solma ve görme alanında daralma ve ağrısız görme kaybıdır. Optik sinir atrofisi tedavisinde kök hücre uygulaması, hasar görmüş sinirlerin yenilenmesini hedefleyerek, görme kaybına yol açabilen bu tabloya müdahale etme potansiyeline sahiptir.

Kök Hücre Tedavisi Nedir?

Kök hücreler, vücuttaki diğer hücre tiplerine dönüşebilen ve kendini yenileyebilen özel hücrelerdir. Göz hastalıkları tedavisinde, retina hücrelerini veya optik siniri yeniden oluşturmak için kullanılırlar. Kullanılan başlıca kök hücre türleri şunlardır:

• Mezenkimal kök hücreler (MSC)
• İndüklenmiş pluripotent kök hücreler (iPSC)
• Retinal progenitör hücreler

Retinitis Pigmentosa’da (Tavuk Karası) Kök Hücre Tedavisi

Kök hücre ile tavuk karası tedavisi ile retina tabakasına enjekte edilerek hasar görmüş fotoreseptör hücrelerin onarımı hedeflenir. Genellikle göz içine (intravitreal) ya da retina altına (subretinal) uygulanır. Klinik araştırmalarda;

• Gece görüşünün iyileştiği,
• Görme alanının genişlediği,
• Işık algısında artış gözlemlendiği rapor edilmiştir.

Tedaviyle ışık algılayan hücrelerin yenilenmesi, retinadaki fonksiyon kaybının yavaşlatılması ve enflamasyonun azalması hedeflenir. Görsel fonksiyonların korunmasına ve kısmen geri kazanılmasına katkı sağlar.

Optik Sinir Atrofisinde Kök Hücre Tedavisi

Optik sinir atrofisi hastalarında kök hücre tedavisi, optik sinirin onarımı ve sinir iletim yolunun yeniden aktive edilmesi amacıyla gerçekleştirilir. Mezenkimal kök hücreler bu alanda ön plana çıkar çünkü anti-enflamatuar özellikleri ile sinir hasarını azaltma potansiyeline sahiptirler. Uygulama yolları arasında şunlar bulunur:

• İntravitre (göz içi) uygulama
• Retrobulber (göz arkasına) enjeksiyon
• Sistemik (damar yoluyla) uygulamalar

Kök Hücre ile Göz Tedavisi Kimler için Uygundur?

Göz hastalıklarında kök hücre tedavisi, özellikle;

• Klasik tedavilere yanıt alamayan,
• Görme kaybı ilerlemiş ancak tamamen kör olmayan,
• Sistemik sağlık durumu uygun olan hastalar için değerlendirilebilir.

Uygunluk mutlaka göz hastalıkları uzmanı ve kök hücre tedavisi konusunda deneyimli bir ekip tarafından belirlenmelidir.

Göz Hastalıklarında Kök Hücre Tedavisi Nasıl İşler?

Biruni Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde kök hücre tedavisi şu aşamalardan oluşur:

• Detaylı Ön Değerlendirme: Göz muayenesi, genetik analiz, görüntüleme testleri
  
• Tedavi Planı Oluşturma: Kişiye özel protokol belirlenir
  
• Kök Hücre Uygulaması: Göz içi veya çevresine enjeksiyon şeklinde yapılır
  
• Takip ve İzlem: İlk 6-12 ay boyunca düzenli kontrollerle süreç izlenir

Tedavi sonrası, birçok hastada;

• Görme alanında iyileşme,
• Gece görme yetisinin artması,
• Görme netliğinde kısmi geri kazanım gözlemlenir.

Sık Sorulan Sorular

Kök Hücre Tedavisi Kesin Çözüm mü?

Hayır, ancak mevcut fonksiyonları korumak ve iyileştirmek için önemli bir adımdır.

Ağrılı Bir İşlem mi?

Genellikle lokal anesteziyle uygulanır, ağrı hissedilmez.

Etkisi Ne Zaman Görülür?

Tedavinin etkisi kişiden kişiye değişmekle birlikte, 2-6 ay içinde gözlenebilir.

Yan Etkisi Var mı?

Nadirdir. Deneyimli bir merkezde uygulandığında güvenlidir. Enfeksiyon ve iltihap gibi komplikasyonlar oldukça seyrektir.