Çocuklarda Erken Yaşta Sünnet

Erkek çocuklarının penisin ön derisinin (prepisyum) cerrahi olarak çıkarılması işlemi olan sünnet binlerce yıldır çeşitli toplumlarda uygulanmaktadır. İslamiyetle birlikte Türk toplumlarında da uygulanmaya başlayan sünnette dikkat edilmesi gerek konuları Biruni Üniversite Hastanesi Üroloji uzmanı Yard. Doç. Dr. Emre SALABAŞ ‘a sorduk:

Ülkemizde geleneksel olarak 5 yaşından büyük çocuklara fenni sünnetçiler tarafından uygulanan sünnet işlemi, günümüzde hastanelerde uzman doktorlar (çocuk ürolojisi ve çocuk cerrahlar) tarafından yapılmaya başlanmıştır. Genelde müslüman ülkelerde uygulansa da ABD’de de yeni doğan sünnet yaygın olarak yapılmaktadır. ABD’de yenidoğan bebeklerin yaklaşık %60’ına sünnet yapılmaktadır.

Amerika ‘da Çok Yaygın

Amerika Pediatri Akademisi (AAP), 2011 yılında yayınladığı bir bildiri ile yenidoğan döneminde uygulanan sünnetin faydalarını anlatmıştır. Özellikle ilk bir yaşında oluşan idrar yolu iltihaplarının azalmasında, ileri yaşlarda HIV (AIDS) ve cinsel yolla bulaşan hastalıkların önlenmesinde sünnetin anlamlı derecede etkili olduğu gösterilmiştir. Sünnet ile çıkartılan ön deri, sünnetsiz erkeklerde bakteri ve virüslerin rahatça çoğalabileceği bir ortam sağlamakta, ayrıca HIV’ın buluşabileceği hücreler taşımaktadır. Ancak sünnetli erkekler genede erişkin hayatlarında şüpheli durumlarda prezervatif kullanımına dikkat etmelidirler.

Kanseri Önlüyor

Çocuklarda sünnet derisinin altında oluşan bakteri florası, sünnet sonrasında anlamlı derecede azaldığı gösterilmiştir.  Sünnetin ileri dönemde penis kanseri önleyici etkisi olduğunu gösteren çalışmalarda mevcuttur. Ayrıca Amerikan Obstetri ve Jinekolojik Derneği (Kadın Doğum) yenidoğan sünnetini desteklemektedir.

Yenidoğan sünnetini Amerika’da isteyen ailelere koruyucu tedavi olarak da önerilmektedir.

Sünnet eğitimli kişiler tarafından steril şartlarda uygun ağrı kesici tedavi ile uygulandığında çocuk için rahat tolere edilebilir bir cerrahidir. Cerrahi komplikasyonlar nadirdir ve genelde de ciddi değildir. Yenidoğan döneminde uygulanan sünnet işlemi ileri yaşlara oranla çok daha düşük komplikasyon oranına sahiptir. Sünnet Hakında bilinmemesi gerekenler:

• Mevcut bilimsel veriler ışığında yenidoğan sünnetinin çocuğun sağlığına katkısı sebebiyle, ailelerin isteği doğrultusunda çocuklara yenidoğan döneminde (ilk bir ay) sünnet yapılması uygundur.
• Bütün ebeveynler erken hamilelik döneminde sünnet seçenekleri konusunda bilgilendirilmelidir.
• Klinisyenler aileleri sünnet işlemi, uygulama yöntemleri, fayda ve zararları hakkında ayrıntılı ve tarafsız bir biçimde bilgilendirmelidir.
• Yenidoğan sünneti, sadece bebek sağlıklı ve durumu iyiyse gerçekleştirilmelidir.
• Sünnet eğitimli kişiler tarafından, steril şartlarda ve ağrısız bir şekilde gerçekleştirilmelidir.
• Yenidoğan sünnetinde anestezi (narkoz) gerekmemektedir. Analjezi (ağrının kesilmesi) ise yenidoğan sünnetinde güvenle kullanılabilir ve ağrısız bir işlem için muhakkak gereklidir.
• İlaçsız yöntemler (pozisyon, yenidoğana şeker verilmesi) kullanılsa bile ağrının kesilmesi için tek başlarına yeterli değildirler. Bu yöntemler analjezik yöntemlerin yanında bebeğin rahatını arttırmak için ek olarak kullanılmalıdır.
• Analjezik yöntem olarak işlem öncesi uygulanan ağrı kesici kremler  veya işlem sırasında kullanılan lokal anestezik etkili enjeksiyon kullanılabilir. Kilosu düşük olan yenidoğanlarda lokal anestezik kremler tercih edilmemelidir. Analjezi kullanılan bebeklerde herhangi bir ek komplikasyon görülmemiş, bu yöntemlerin yenidoğan döneminde güvenli olduğu belirtilmiştir.
• Sünneti hayatın erken döneminde yaptırmak bir mecburiyet değil tercihtir. Ancak  bu dönemde yapılan sünnetin avantajları muhakkak aileye anlatılmalıdır.

Yenidoğan ‘da daha sağlıklı

• Daha hızlı iyileşme süreci
• Ağrı hissinin yaşamın ileri dönemlerine göre daha az olması
• Anestezi ihtiyacının olmaması
• Potansiyel psikolojik travmanın olmaması
• Yaşamın ilk yıllarında olan idrar yolu enfeksiyonlarında azalma sağlanması: 2 yaşından küçük çocuklarda yapılan bir çalışmada idrar yolu enfeksiyonlarının, üç ila on kat arasında azaldığı görülmüştür.
• İdrar yolunda enfeksiyon riski artmış erkek çocukların (idrar yollarında darlık veya kaçak) ilk bir yılda geçirebileceği enfeksiyonları azaltarak muhtemel böbrek hasarına engel olmak

Sünnetin genel faydaları

• HIV(AIDS)’ın özellikle yaygın olduğu bölgelerde bulaşma riskini %40-60 arasındaki azalmakta.
• Genital kondilomun (siğil) sebebi olan HPV virüsün bulaşma riskini azalmakta
• HSV-2’nin (Herpes simplex) bulaşma riskini azaltmakta
• Sünnetli erkeklerin eşlerinde bakteriyel vajinozis riskini azaltmakta

Kimlere yenidoğan sünneti yapılmamalı?

• Kanama bozukluğu olanlar
• Ailesinde kanama bozukluğuna sebep hastalığına sahip olanlar
• Doğumsal penis şekil bozukluğu olanlar (hipospadias, penil eğrilik, penis derisinin kısalığı)
• K-vit eksikliği olanlar

Yenidoğan sünnetinde görülebilen komplikasyonlar (sorunlar)

• Kanama (%0.2-%2), genelde minör
• Enfeksiyon (%0.1)
• Penisin yaralanması (%0.05)
• Peniste yapışıklıklar (%4-15)
• Penis derisinin uzun kalması (%12)

Yenidoğan sünnetinde oluşabilen sorunlar genelde nadir ve geçicidir. En sık görülen sorun olan yapışıklıklar pipi derisinin geri çekilmesi ile engellenebilir. Ayrıca oluşmuş yapışıkların büyük bölümü 5-6 ay sonrasında kendiliğinden iyileşmektedir. Genel olarak sünnet edilen her 100 yenidoğanın 99’unda herhangi bir problem olmamaktadır.  Çocuk yaşı büyüdükçe derinin iyileşme süresi artmakta, daha ciddi kanamalar ile karşı karşıya kalınmaktadır. Ayrıca 2-6 yaş arası çocukların cinsel gelişim çağı olduğu için sünnet önerilmemektedir.