Havale yani nöbet, beyindeki anormal elektriksel aktivite sonucu ortaya çıkan ve kontrol edilemeyen kısa süreli anormal hareketlerdir.
6 ay-6 yaş arasındaki çocuklarda ateşin neden olduğu nöbetlere ateşli havale denir.
Havale esnasında genellikle kol ve bacaklarda şiddetli kasılma-gevşeme, gözlerde kayma veya gözlerini bir noktaya dikme, bayılma-bilinç kaybı görülür.
Ateşli bir çocuktaki üşüme-titreme havale ile karıştırılmamalıdır.
Ateşli Havale Her Çocukta Görülür mü?
Yaklaşık her 100 çocuktan 4’ünde ateşli havale görülür.
Ateş derecesinin yüksekliği ile havale geçirme arasında bir ilişki yoktur. Yani ateş yükseldikçe havale riski artmaz.
Ateşli havalede genetik yatkınlığın önemli olduğu düşünülmektedir. Yani aile bireylerinde ateşli havale öyküsü olan çocuklarda risk daha yüksektir.
Ateşli Havale Hangi Hastalıklar Sırasında Görülür?
Ateşli havale, tüm ateşli enfeksiyonlar sırasında görülebilir. Ancak genellikle üst solunum yolu enfeksiyonu, döküntülü hastalıklar, idrar yolu enfeksiyonu ve gastroenterit (kusma-ishalli barsak enfeksiyonu) esnasında görülür.
Ateşli Havale Durumunda Neler Yapılmalıdır?
- Öncelikle sakin olmaya çalışın.
- Rahat nefes alması için çocuğunuzu yan çevirin.
- Ağız içinde nefes almasını engelleyecek nesneler varsa ağız içini temizleyebilirsiniz. Ancak parmak, kaşık veya başka bir şey sokarak ağzını açmaya çalışmayın.
- Çocuğunuzun kıyafetlerini çıkararak özellikle boyun çevresini rahatlatın.
- Son 4 saat içinde ateş düşürücü ilaç vermediyseniz makattan ateş düşürücü fitil uygulayın.
- Çocuğunuz daha önce ateşli havale geçirdi ise ve hekiminiz tarafından havale durumunda verilmek üzere fitil reçete edildi ise fitili makattan uygulayın.
- Siz ilk müdahaleyi yaparken yanınızdaki kişiye 112’yi aratın.
- Havalenin şekli ve süresi doktorunuzun bilmek isteyeceği önemli bilgilerdir. Havale süresine dikkat edin, mümkünse video kaydı alın.
Ateşli Havale Durumunda Neler Yapılmalıdır?
- Parmak, kaşık veya başka bir şey sokarak ağzını açmaya çalışmayın.
- Havale esnasında ve sonrasındaki uykulu dönemde çocuğunuza bir şey yedirip içirmeye çalışmayın, boğazına kaçabilir, solunum yollarını tıkayabilir.
Ateşli Havale Tekrarlar mı?
Bir kere ateşli havale geçiren sağlıklı çocukların yaklaşık 3’te 1’i tekrar ateşli havale geçirir. Yani tekrar ateşli havale geçirme riski hiç geçirmemiş olan çocuklara göre daha yüksektir.
Ancak ateşli havaleyi önceden tahmin etmenin veya önlemenin bir yolu yoktur.
Dünya genelinde pediatri dernekleri bir kere ateşli havale geçiren sağlıklı bir çocuğun tekrar ateşli havale geçirmesini önlemek için herhangi bir ilaç kullanımı önermiyor (bazı özel durumlar hariç).
Ateşli Havale Sonrasında Beyinde Kalıcı Hasar Oluşur Mu?
Ateşli havale sırasında çocuğun görüntüsü aileler için endişe verici olsa da günümüzdeki bilgiler kısa süren, komplike olmayan ateşli havalelerin beyinde kalıcı hasar bırakmadığı yönünde.
Ateşli havale geçiren çocukların uzun dönem takibinde okul başarılarının geçirmeyen çocuklar ile benzer olduğu görülmüş.
