YENİDOĞAN SARILIĞI NEDİR?
Sarılık; yüzde, gövdede, kollarda, bacaklarda cildin ayrıca gözlerde sklera diye adlandırılan göz akının sarı renkte görüldüğü bir durumdur. Sarılık, pek çok farklı hastalık sonucu ortaya çıkabilir. Sarılık erişkin kişilerde olabileceği gibi, çocuklarda ve yenidoğan bebeklerde de görülebilir. Kanda oksijen taşıyan ve kana rengini veren alyuvarlar 3 ayda bir vücutta yıkılarak yerine yenileri oluşur. Vücuttaki bu olay sırasında alyuvarların içindeki hemoglobin maddesinin biyokimyasal reaksiyonları sonucu bilirubin denilen sarılık yapan madde oluşur. Bilirubini vücuttan temizleme görevi karaciğerdedir. Fakat alyuvarlarda yıkım fazlalığı, karaciğer bozuklukları ve temizleme ile ilgili biyokimyasal yollarda vücutta gelişen yetersizlikler sonucu sarılık gözle görülür hale gelebilir.
Bebeklerde gözlenen sarılığa yenidoğan sarılığı denir. Genelde fizyolojik sarılık olarak isimlendirilen doğum ile beraber ilk günlerde adaptasyon sürecinde meydana gelir. Çünkü bilirubin denilen sarılık maddesi anne karnındayken plesenta yoluyla temizlenirken bu görevi artık bebeğin karaciğeri üstlenmiştir. Fakat bu sebep dışında anne ile baba arasında olan kan uyuşmazlıkları, bebeklerde yeterli beslenememe, enfeksiyonlar veya nadir görülen karaciğer- safra yolları hastalıkları ve metabolik hastalıklar sonucu da sarılık ortaya çıkabilir.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bebeklerde sarılık belirtileri cilt ve göz aklarında sarı rengin görülmesi, uyku sürelerinin uzaması, idrar ve dışkı renginin değişmesidir. Hafif düzeyde sarılıklarda bilirubin düzeyi kan tahlilleri ile düşük miktarlarda saptanır. Klinik olarak sarılık gözde skleralarda ve sadece yüz veya gövdenin üst kısmındadır. Sarılık fazlalaştıkça, kanda ölçülen bilirubin değeri de yükselir ve bebeklerde tüm vücutta sarılık görülür. Yüksek değerlerde sarılık durumlarında bilirubin maddesi, vücutta kan-beyin bariyerini geçerek bazal ganglion denilen beyin bölgelerine kalıcı hasar verebilir. Bu durumda bebeklerde tüm yaşamı etkileyen kalıcı nörolojik sorunlar gelişebilir. Bu durumu önlemek için bebeklerin yeni doğan dönemi düzenli doktor kontrolleri olmalı. Risk altında olan bebeklerin doktorun öngördüğü şekilde muayene ve kan tetkikleri istenmelidir.
YENİDOĞAN SARILIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Tedavide bilirubin düzeylerini normal seviyeye indirmek için, “fototerapi” olarak adlandırılan halk arasında mor ışık tedavisi olarak bilinen yöntem kullanılabilir. İleri durumlarda bebeklerde “exchange transfüzyon” yani kan değişimi yöntemi uygulanabilir. Ayrıca sarılığa sebep olan idrar yolu enfeksiyonu gibi altta yatan ek bir sağlık sorunu varsa tedavi edilmelidir.
