Varis bacak toplardamarların yapısının bozulması sonucu oluşur. Bozulan damar yapısı ile kapakçıkların görevini yerine getirememesi sonucu oluşan basınç, damarların genişlemesine, uzamasına ve bükümlü hale gelmesine neden olur.
Varis hastalığı kozmetik açıdan problem oluştururken aynı zamanda ciddi sağlık sorunlarına neden olur. Bunlar bacaklarda gece krampları, kaşıntı, şişkinlik ve ağrı görülebilir. Bunlara bağlı olarak psikolojik açıdan da insanı etkileyen bir rahatsızlıktır.
VARİS OLUŞUMUNU ARTTIRAN SEBEPLER
Kilo artışı, gebelik, hareketsiz yaşam, kalp ve solunum yetmezliği venöz basıncı arttırırken çoğunlukla hiçbir ek hastalığı olmayan kişilerde bile genetik yatkınlık sonucu varis görülebilir.
Varis mesleki sebeplere bağlı olarak sürekli olarak ayakta duranlar dışında özellikle karın içi basıncını arttıran durumlarda da artar. Özellikle gebelik döneminde ve aşırı kilo alımına bağlı olarak artabilir. Doğum kontrol hapları ve hormon tedavileri de varisleri ve varislere bağlı şikâyetleri arttırabilir. Uzun süreli yolculuklar, hamam-kaplıca gibi sıcak maruziyeti ve tatil sezonunda aşırı güneş altında kalınması sebebi ile varisler artabilir.
VARİS’TE GÜNCEL TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Varis hastaları çok farklı klinik bulgular ile hekime başvurabilir. Her klinik durumun ve varis derecesinin farklı bir tedavi yöntemi mevcuttur. Çok ileri derecede olan hastalarda varisli damarlarda tıkanıklar ve varis yaraları gözlenebilir. Bu hastalarda varis tedavisini yaparken hem mevcut durumu hem de altta yatan venöz yetmezlik kliniğini tedavi etmek gerekmektedir. Daha hafif klinik ile seyreden ve kozmetik bozukluk ön planda olan hastalarda ise yüzeysel tedaviler tercih edilir.
SKLEROTERAPİ
Örümcek ağı, ağaç dalı ya da kedi tırmığı görünümündeki varisli damarların içine, çok ince bir iğneyle girilerek damar duvarlarını birbirine yapıştırma özelliği bulunan özel bir ilaç (sklerozan) enjekte edilmesi işlemidir. Bu yöntem sadece işlemi yapacak cerrahın uygun gördüğü damarlara retiküler- ince trunkal varisler) uygulanır.
KÖPÜK TEDAVİSİ
Köpük tedavisi ise sklerozan maddenin köpük haline getirilmiş formu verilerek yapılan tedavi işlemidir. Bu yöntem ile daha büyük varisli damarlara daha az miktarda ilaç kullanılarak tedavi uygulanabilir. Yine bu yöntem sayesinde varis ameliyatı yapılamayacak olan bazı uygun hastalar da tedavi edilebilir.
TRANSKUTAN LAZER TEDAVİSİ
Çok küçük kırmızı damarlara (telenjiektazi) transkutan lazer veya radyofrekans tedavisi önerilebilir. Lazer tedavisinde iğne ile girilemeyen kılcal varislere belli dalga boylarında ışık yollanarak hasta damarda hasar oluşturulur ve kurutulan damar daha sonra vücut tarafından eritilerek yok edilir. Bu hastalıklarda kullanılan lazer ışığı kana rengini veren “oksihemoglobin” i hedef almaktadır. Varislerin daha derine yerleşmesi ve kalın olması lazerin ulaşabileceği alanı sınırlandırmaktadır.
RADYOFREKANS (SES DALAGALARI) YÖNTEMİ
Radyofrekans (ses dalgası) ile kapatma yönteminde, yüksek frekanslı ses dalgaları ince bir iğne aracılığıyla hedef doku olan kılcal damar duvarına yönlendirilirler. Skleroterapinin uygulanamayacağı kadar ince damarlarda oldukça etkili bir tedavidir. Ses dalgası enerjisi, kılcal damar duvarına ulaştığında mevcut enerjisini ısı enerjisine dönüştürerek, ince kılcal damarın protein yapısının kısa sürede değişmesine ve büzüşmesine neden olur. Büzüşen kılcal damar içerisinde bulunan kan pıhtılaşır ve damar tamamen kapanır. Termo-koagülasyon, kontrollü şekilde doğrudan hedef dokuya iletilirse, sadece hedef dokuyu ortadan kaldırdığı ve çevre dokulara ciddi bir zarar vermediği için ideal bir yöntemdir. Yanık, ciltte nekroz veya yara, ciltte renk değişimi gibi beklenmeyen ve istenmeyen yan etkilerin gözlenme oranı diğer yöntemlere göre çok daha düşüktür.
Radyofrekans (ses dalgası) skleroterapi veya dermal lazer tedavilerine göre yazın daha güvenli bir şekilde kullanılmaktadır. Tedavinin etkisi hemen gözlenmekte olup, iyileşme süresi yaklaşık 3-4 hafta arasında değişmektedir. Yöntem nerede ise tamamen ağrısız bir yöntemdir.
Daha büyük damarlara (kalın trunkal varisler) ise yüzeysel tedaviler yerine cerrahi veya perkutan ablasyon yöntemleri uygulamak daha uygundur. Varis cerrahisi yapılan hastalar, lazer veya RF ablasyon yöntemi kullanılarak aynı gün içerisinde taburcu edilebilmektedir.
VARİS OLUŞUMUNU ENGELLEYEN ÖNERİLER
Gün içinde uzun süre hareketsiz veya ayakta kalmaktan kaçının
Varisten korunmak için en önemli tedbirlerden biri uzun süre ayakta veya oturarak hareketsiz kalmaktan kaçınmaktır. Oturarak veya sürekli ayakta durarak çalışan kişilerin, masa başı çalışanların belli aralıklarda kısa süreli de olsa ayağa kalkıp kısa mesafeli yürüyüşler yapması uygundur.
Ayaklarınızı kalp seviyesinde dinlendirin
Gün içinde ve gün sonunda ayakların kalp seviyesinden yukarıda olacak şekilde dinlendirilmesi önerilmektedir. Özellikle 4 saat üzerinde sabit oturmanın sadece varisleri değil damar tıkanıklığı riskini arttırdığı görülmektedir.
Spor olmazsa olmaz
Tüm spor dalları faydalı olmakla beraber özellikle yüzme ve aletli pilates tüm kas gruplarını çalıştırdığı için varis oluşumunu engeller.
Yeterince sıvı alımı ve tuz tüketimine dikkat edin
Ödemi arttıran fazla tuz tüketimine dikkat etmek gereklidir. Spor bir giyim tarzı ile belden aşağıda dolaşımı bozacak sıkılıktaki kıyafetler tercih edilmelidir.
Topuklu ayakkabıdan kaçının
Yüksek topuklu ayakkabılar da toplardamarların görevini yerine getirmesini engellediğinden varis oluşumuna neden olabilmektedir.
Sebze ve meyve ağırlıklı beslenin
Tüm kalp ve dolaşım hastalıklarında olduğu gibi Akdeniz tipi beslenme ile varis oluşumunu engelleyebilirsiniz. Sebze, meyve, zeytin yağ, balık, günlük beslenme programında yerini almalıdır. Buna karşılık hazır gıdalar, şekerli-tuzlu yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
Dar kıyafetlerden uzak durun
Korse, sıkı kemer, sıkı lastikli çoraplar, dar iç çamaşırlarından kaçınılmalıdır. Seçilen kıyafetler özellikle bölgesel bası yapmayacak şekilde olmalıdır.
Soğuk su uygulaması yapın
Soğuk su uygulaması genişleyen damarların daralmasını sağlar. Özellikle yoğun bir günün ardından bacaklara uygulanan 2-3 dakikalık soğuk duş bacaklarınızı rahatlatarak kan dolaşımınızı hızlandıracaktır.
