BAĞIŞIKLIK YETMEZLİĞİ NEDİR?
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ NEDİR?
Vücudumuzu mikroorganizmalara veya zararlı tüm antijenlere karşı koruyan, birçok doku, organ ve moleküller elemanlardan oluşan savunma sistemimiz, bağışıklık sistemi olarak adlandırılmaktadır. Bu sistemi oluşturan elemanlardan herhangi birinin yokluğu veya fonksiyon bozukluğuna da immün yetmezlik hastalıkları denilmektedir.
Yenidoğan ve süt çocukluğu dönemindeki çocuklar, pek çok faktörü mevcut olsa bile olgunlaşmaya devam eden bir bağışıklık sistemine sahiptir. Ancak, gebelik sırasında plasental yol ile anneden geçen antikorlar, doğumdan sonra ise anne sütü ile geçen bağışıklık elemanları bu yaş grubu çocuklarda koruma sağlamaktadır. Yaşla beraber bağışıklık hücrelerinin olgunlaşması, yabancı antijenlere maruziyet ile hafıza yanıtının gelişmesi sonucunda immün sistem mikroorganizmalara karşı hem daha güçlü, hem de daha etkin bir cevap verebilmektedir.
GEÇİCİ BAĞIŞIKLIK YETMEZLİĞİ (hipogammaglobulinemisi)
Özellikle dört yaş altı çocuklarda en sık görülen bağışıklık yetmezliği olan “süt çocuğunun geçici yaşla beraber düzelmektedir.
Süt çocukluğunun geçici hipogamaglobulinemisinde temel problem, bağışıklık hücrelerinin olgunlaşmasının gecikmesinden kaynaklanan, yaşa göre yetersiz antikor üretimidir. Bu çocukların üçte ikisinden fazlasında antikor düzeyleri iki yaşına kadar düzelirken, bazı çocuklarda bu durum beş yaşına kadar devam edebilir. Ancak, ağır immün sistem kusurlarında, (yaşla beraber düzelmesi beklenmediği gibi) en kısa sürede tedaviye mutlaka başlanmalıdır.
BESLENME BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ ÜZERİNDE NE KADAR ETKİLİDİR?
Genetik faktörlerin dışında immün sistemin işlevsel çalışabilmesi için kritik faktörler arasında beslenme yer almaktadır. İnfeksiyonlara yatkınlığın ve sekonder bağışıklık yetmezliğinin dünyada en yaygın nedenleri arasında malnütrisyonun yer alması, beslenmenin immün sistem üzerindeki etkisini günümüzde çok daha önemli bir hale getirmiştir. Bununla beraber, sadece yetersiz beslenme değil, fazla beslenme ve obezitenin de bağışıklığı olumsuz yönde etkilediği bilinmektedir. Vücudumuza diyetle alınan makronütrientler karbonhidratlar, yağlar, proteinler; mikronütrientler ise vitaminler ve minerallerdir. İmmün sistemin hücresel elemanları, enerji elde etmenin yanı sıra makro-moleküllerin biyosentezi için metabolik öncüler üretmek ve enfeksiyöz ajanlara karşı tepkilerini ayarlamak için makro-nutrientlere ihtiyaç duyar. Diyetle alınan bazı besin öğeleri vardır ki, bağışıklık sisteminin aktivitesini modüle etme potansiyeli bulunur ve bu gıda bileşenleri “immünonütrient” başlığı altında tanımlanır. Her besin bileşeninin immün sisteme farklı etkileri bulunmaktadır.
Bağışıklık yetmezlikleri farklı nedenlerden kaynaklanan çok sayıda hastalığı içermektedir. Hastalardaki tedavi seçenekleri de farklılık göstermektedir. Çocuk immünolojisi ve alerji hastalıkları yan dal uzman hekimi tarafından öncelikle hastaların immünolojik açıdan değerlendirilmesi tamamlandıktan sonra uygun tedavinin planlanması etkin ve başarılı sonuçlar sağlayacaktır.
